Collected Hakka Glossary
___________________
趜 : kiuk, sad 趜(ju2)
遽: kiak, fast 遽(ju)
火焰蟲: fonyiamchung, noctiluca 焰(yan4)
跈 then 跈(nian)
者 : ca
儕: sa 儕(chai)
担（探)凳: bring a stool
唚嘴: cimcoi
噦噦嘶嘶: be be se se
恬恬: tiam tiam(shutup)
煩勞佢: fan no ki.(ignore)
悿悿 thiam thiam (overdo)
蝓羅: jelo 蝓(yu)
這: lia/li
該/其: ka kai
脈：麼個
舉(擎)遮 khia ca.
緪緪： hen hen
揜 khem 蓋 koi
靗 chang= muk cu chang to
捽:chut. 樹奶捽 sujinchut
煠 sap : boil
捋 lot busin
漦 siau. Tap siau ki
凴 phen ten ten
背瓤: poi nong
額門: nyiap mun : temple/forehead
心焦: sim ciau
分: pun
蕹菜 bungchoi: 空心菜=kangkung
矺到 cak to=overridden by
盪嘴: long coi. Mouthwash.
撳 khim : to press.
詐詐: caca
凝雪 khian siat
戇 zhuang = ngong= nga
撥扇 phat san
分鬼矺( 笮)到
氣人Khih 祭人Ci nyin 。
氣死人Khi sie nyin ,
祭衰人Chih soi nyin !
媸 ce : ugly
臭餿蚊 chiu seu mun
聲勢伸撦吂？sangse chuncha mang?
碓到 toi to.
哈哈砰砰 ha ha pong pong
妥妥當當 tho tho tong tong
吠, bark, (phoi)
背, phoi to memorize,
賠, phoi to repay
項细伙 hong se fo
有身項 jiu sin hong
有六甲(身懷六甲) jiu liuk kap
有四目 jiu si muk
大肚屎 thai tu shi
腍 nem soft
淰 nem full
癮到顫 nyian teu cun (fevering)
打亂退 ta lon thon
打赤膊 ta chak pok（無著衫）
含嗇←→鹹澀 hamset
釅釅 nyiam nyiam (thick)
暗眛 am mo
投降 theu hong
腳痺痺 kiok pi pi / 形容腳麻了
打眼拐 ta ngan kai
半爛燦 pan lan chan
歕雞頦: phun kai koi, mojang mociak kai sichin kong teu jiu theu jiu mui hi loi.
Fin ong ong: swing
日時講打虎，暗時驚老鼠
紙橐袋 ci lok thoi
花犖斑駁 fala pitlok
水頷鵝 sui ngam ngo
泅水 chiu shui
舂頭那牯 cung theunaku
舂拳頭牯 cung khian theu ku
滑爧 bat lang (clean smooth)
涯座汝 ngai cho nyi. I choose u
恁滑稽 An bat hi
敬重 kin chung
岔死人 cha si nyin bugger!
岔手岔腳 cha siu cha kiok
癲倲 tian tung
剉 cho 擦 chat siat.
懵懵懂懂 mungmung tungtung
拘禮 kili = hak hi
禾頭、禾田 = rice field
打𡎜 ta nam = to plant
打穀斜 ta kuk chia = to plant
囊蚭 nong ni
胚 phoi : to guess
繼夫叔ki fu suk=
後來爺 heu loi ja, stepdad
接腳哀ciap kiok oi=
後來哀heu loi oi=
細姆se me, stepmom
寡婦 kua fu，widow
戇 zhuang, ngong, nga
臭狐癖 chiu fufit
臭餿(飯) chiu seu(fon)
臭奶臊 chiu nen so
臭腥 chiu siang
分鬼矺到 pun kui cak to
打暮痼 ta mu ku
有剝削 jiu pok siok
做火頭軍(做總?爺?) co fo theu kiun(co cung ja)
使婢妹（緊?仔妹）si phi moi(kin ci moi)
足相cuk siong= 孤老 ku lo
做手尾 co siu mui=做紀念 co ki nyam
生毛面sang mo mian=賁臉皮phun mian phi
有剝削 jiu pok siok=有希望
做火頭軍(做總爺)co fo theu kiun(co cung ja)=做廚師
使婢妹（緊仔妹）si phi moi(kin ci moi)=上早介傭人
做手尾 co siu mui=做紀念
多目耳 ( 模藝)= to mu nyi
搣 met, to make, to do
P暗昩裡拉 Am mo li la
目哭覓青 Muk kia li chiang
Ci muk li la?
目珠釘釘 Muk cu tang tang
混混 ? ? Fun fun che che
弄頭繳 ? nung theu kau ki
theu nung ki sung = nung theu kau ki
Em bu lak kai
Tap tap te te.
Lon lon chon chon
Boi eu jai
Mai jong, kau ma
老虎借豬 Lo fu cia cu
收金賣鑽 Siu kim may san
有來有去 Jiu loi jiu hi
陰陰陽陽jim jim jong jong
毋夠稱 ng keu chin
攝目花 chot muk fa
八點兩隻字 pat tiam liong kai si
Mi mi chi chi : vague
賣米交番薯 mai mi kau fan su
無藥治喔 mo jok ji u...
ku lak thai tam
大吉利息 thai khit li si
無魂搭影 mo fun tap jang
米倉吊老蟹 Mi chang tiau lo hai
無影無跡屙死搭壁 mo jang mo ciak ,o si tap piak
食豬賠狗 sit cu phoi keu
ngam ngam tam tam
ciam pit lak fut = biji cempedak
Mo lap mo khap = sembarangan
Mo nyit mo ja = tak kenal lelah
tem sung pui jan = Tendangan tanpa bayangan
Lo apho piau jan = Atraksi nenek tua
Kiam si lo ap = Dapat bebek nyasar
Chian se mo siu = Sumpah serapah
O ci pa la
Fu thu ma ka = ambur radul
Tu si tam thai = modal nekat
khang si but khung
Boi pot fun sa = bisa jadi pingsan
直腸直肚無米好煮 chit chong chit tu Mo mi ho cu
打死包埋 ta si pao mai = ditanggung semua
Mo kat mo sat :gelisah
食無生肉 Sit ng sang nyuk : ga bs gemuk
Si san kong boi : sembarangan ngomong
A pai a lan : org" ga tak guna
無人承守 Mo nyin sin siu : ga ad yg urus
Jit mun ko thai : tinggi besar
壞目珠 ？ Fai muk cu khit : serakah
鬍鬚嘛喳 Fu si ma cha : berkumis jenggot terlalu lebat
選選擇擇選到爛銅匙 kan kan tho thok kan to lan thung sok
pang siong = tarik gajah？
pok kat = pisah
sit fon = chang li tu = makan
si thet = khau thet = ko sin = song san = lok nai
bu tham keu eu=hitam pekat
mo si mo ciat=melakukan sesuatu tanpa lhat waktu
si san ko jong=berantakan sekali
生烏雞 Sang bu kai
四方八面 si fong pat mian=muka segi empat
Mo seu mo li = masa bodoh
tung si nam pet = dari segala penjuru
to su jat kin
Pang phi cha lat = pas-pasan
seu keu to kin = Anjing kurus banyak tulang
khiau nyin to chin = Orang miskin banyak familinya
走來走去 ceu loi ceu hi = Mondar mandir
Nyiau ci net:kucing pukik duri:jenis tanaman berduri yg tumbuh didataran rendah,buahnya bagus untuk bisulan.
bu lam chiang = hitam biru jio =memar
fe coi kai = ayam bermulut miring = apa juga dimakan
choi kai = sasaran empuk
khon keu tiau si nyiau = buta ke mate?? Berpangku tangan gak bantu
mo si nang chong=gk ad tai',usus yg dikeluarin.mo shang mo hie=tak ad kbr berita
無食豬肉 Mo sit cu nyuk - tidak bertenaga
muk si nyiaw = jelek baru bangun
thai fan su... si gendut
luk si kun = biang kerok
mang hok hang sian hok cew=sok pintar
老實人無老實朘 Losit nyin mo losit coi - orang jujur tak punya anu jujur
懶人多屎尿 lan nyin to si nyiau,,,
飯好亂在食謂毋好稱菜講 fon ho lon choi sit,boi ng mo shin chai kong
無未無遀 mo mui mo sui
學勤三年學懶三日 hok khin sam nyian,hok lan sam nyit
鬼神鬼相 kui sin kui siong
酒甕 ciu ang
張/裝天盎/甕 cong thian ang
頭繷髻鬆theu nung ki sung=
繷頭絞髻nung theu kau ki. ji si mo so mo
雞公髻 kai kung ki
嘴嘟嘟㘔番薯 coi tu tu sa fan su
茶箍 chaku
無擱煞 mokatsat
虫+另 蠕兒 kainuk, otamajakushi お玉杓子
妥當 Tho tong : well taken care
長纏 Chong chan : long n winding
脧 coi! : male genital
手瘸瘸 siu khio khio
葫蘆瓠 fulu phu
杓嬤瓠 sok ma phu
揣令(一種植物):
膚身摎杯子平大
busin lau pui ci phiang thai
名字大過天
miang si thai ko thian
人人想著涯缶燒个
nyin nyin siong ngai fui sai kai
吂知毋識碰過缶搖邊
mang ti em sit pen ko fui jau pian
膚身 busin : body
缶盤 fuiphan : china plate
缶搖 fuijau : china fireplace
正確=cin khok
確實=khok sit
確認=khok nyin
嬌屍-kiausi mandarin=撒嬌 sajiao
Eyes problems:
近視眼 khiun shi ngan 萬萬萬音
遠視眼 jan shi ngan 萬萬萬音
亂視眼 lon shi ngan 萬萬萬音
老花眼 lo fa ngan 萬甘萬音
Question.
近 khiun jinkoi he 甘音, co mai choi li fat chut 萬音 na?
簿記 phu ki
開張 khoi cong
銀行戶口 ngiun hong fu kheu
算帳 son cong
討債 tho cai.
筆記 簿 pit ki phu
譜ex.五線譜(樂譜) ng sian phu, lok phu(not balok)
沉船 chim son : Shipwreck
浸水 cim sui : flood
腳襪 kiok mat : socks
襪衫 mat sam : T shirt
雞嫲竇（甘得做）kai ma teu : hen nest
堵堵跖跖=tutu taktak : conflict
堵堵撑撑=tutu chang chang
鬥堵 teu tu : deliberately against
飼飯 chi fon : feed rice
挭到 kang to : something stuck in the throat.
Check this!
近視 khiun si, 草草調
最近 cui khiun, 做草調
But
恁近 an khiun, 做甘調
壞.
壞人壞貓 Fai nyin Fai nyiau
嫌命壞 hiam miang Bai
坐壞 cho Phai 坐定派
懊躁 aucau : pot at (got really pissed)
㗘煙枝 pok jan ki : having cigarettes
佮到人 kak to nyin : having an affair w so.
晾衫服 lang sam fu : to hang clothes
豁大棍 bok thai kun : to hit with big stick
關門 = kuan mun
閂門=CHON Mun
慣勢 kuan se,
把戲無精，秀才無假pa hi mo cin,siu choi mo ka.
撮把戲 chot pa hi
齧=捱兜讀作Ngap/ngab
擔竿好挑雙頭齧 Dam gon ho kai sung teu ngab.
齧齧高升 ngap ngap ko sin
咖啡粕 kopi phok | coffee residue
綯 tho; 䌈 thak = to bind
打退 ta thui to delay
無干涉 mo kon sap
擘嘴 pak coi,
必兩析 pit liong sak
擘開析 pak khoi sak
濟衰人ci soi/sui nyin
咖啡釅釅 kopi nyiam nyiam
涿水 tuk shui
扌帣手 then siu
躪目珠 nang muk cu
蹽=liau 用腳盤蹽
踢=thet 用腳尖踢
蹬=tem 用腳踭蹬
聲勢伸撦吂 sang se chun cha mang
無相關 | mo siong kon
做毋伸撦 co em chun cha
做毋條直 co em thiao chit
烏蠅公 bujin kung
烏蠅屎 bujin si
屘姨 Man ji (wife's sister)
另自 Nang chi each
磕 khàp kalanji
鑊鏟 bòk-tshán
走爭 zeuˊ zan（g）ˊ 走樣
臭狐癖 chiuˇ fu pid 狐臭 armpit odor; bromhidrosis
擲 debˋ 、 danˋ 四縣：
攉 vog
丟 成語：過橋丟杖(過峎丟楄)goˇ kiau diuˋchong+/chiong+ (goˇ gienˇ diuˋ bienˊ)喻過河拆橋to discard one's helpers after their help is made use of
Atapkut cin so 阿答骨鎮掃
ham7cin7, 或為"咸盡". "咸", 《說文》皆也。《玉篇》悉也；又，同也、徧也。"咸盡". 猶言"悉盡"、"晝皆"
擘嘴 <--- pak coi
豐沛 phong phai
包黍 pau siuk
作躁 cok chau
咖啡釅釅 kopi nyiam nyiam
涿水 tuk shui
扌帣手 then siu
躪目珠 nang muk cu
蹽=liau 用腳盤蹽
踢=thet 用腳尖踢
蹬=tem 用腳踭蹬
聲勢伸撦吂 sang se chun cha mang
無相關 | mo siong kon
入息 nyip sit income
出席= 到場參加 chut sit
緣投 jan theu = handsome
傢俬 kasi : furniture
㪐忒 lut thet : drop off
綠豆糝 luk theu SAM
湊雙 有 tsheu和teu並用情形，看地方而定。「湊你來去！」，即招呼你一同去。
豐沛 phongphai
凝忒 khian thet (siat) cf 凝固 gyouko
含, 臽總 kai 臽? Hamchin
膨凳 phong ten: jiu thansin kai
交椅 kauji: jiu ho piong siu kai
凴凳 phen ten: jiu ho phen kai
凳頭 ten theu: mo ho piong siu kai
長凳 chong ten: mo ho piong siu kai
蓆 chiak: than thi nai cho kai.
席 sit, ex.主席 cu sit(chairman)
出席= 到場參加 chut sit=to chong cham ka
龍椅 liung rhi
金交椅 gim gau rhi
入籍 nyip sit?
入息 nyip sit income
傢俬 kasi, furniture
家具 ka ki
走盞 ceu can
埤塘 pi thong
拖格 tho kak
拖箱 tho siong
捙水 | 捈水| 撦水 | 車水 cha sui
擐水 kuan shui
綯石頭 let shak teu
囊蚭 | nong ni
發獃懛 | pot ngoi toi
抿水銃 | pit sui chung
作躁 | cok chau
啄目睡 tuk muk shoi
打啄噎 ta tuk ek
逐年 tuk nyan
逐擺 tuk pai
逐隻 tuk cak
涿水 tuk shui
鑊嬷篤 bok ma tuk
篤尾 tuk mui
啄樹鳥 tok shu tiau
啄佢知 tuk ki ti
雞公啄米 kai kung tuk mi
基督教 ki tuk kau
監督 kam tuk
苦篤苦篤 fu tuk fu tuk
其實 | khi sit = padahal
發膦興 pot lin hin (sit fun hin ko theu)
瞨目 Phu muk
頭那暈暈 屎朏揹烏蠅 theuna hin hin
嘟嘟顫 thu thu cun
發膣顫 pot ci cun
緊顫 kin cun
擲忒 tep thet, throw away
皺螺蜷 （ciu lo chion） water twirl
波螺皺, 扭肘窟、皺螺
地胆头 煲椰糖，当茶喝。可治怕冷症，试试看。
拈 ngiamˋ hiˊ loi pick up
撿 giamˊ ciuˋ clean and clear 撿聚
赴毋到 fu ng to | cannot make it
將就 | ciong chiu
鱟錘 | hau chui
擲骰子 | tep tau ci
泥糜坪 nai moi phiang
漲頦 | cong koi
一莊一俗 jit cong jit siuk
咸盡 | ham chin
剁 tok
剁背狗 | tok poi keu
孱剁頭 chan tok teu (( 罵人頑皮鬼ma nyin man phi kui)
歇睏 hiat khan
歇夜 hiat ja
歇 Het
合契哥 gab ke go !
酒擔 | ciu tam | tandu pengantenl
河溪 ho hai | galaxy
日蝕（天狗食日) | nyit sit (thian keu sit nyiat) | solar eclipse | gerhana
星仔瀉屎(星仔過江) | sen ci sia si (sen ci ko kong) | meteor
星宿 | sen su | star constellation | konstelasi bintang
掃把星（長尾星）| so pa sen (chong mui sen) | comet
避雷針 | pit lui cim | a lightning rod
轉風頭 | con fung theu | wind change direction
落水微 | lok sui mui | drizzle
落日頭水 | lok nyit theu sui | sunshower | hujan panas
屋簷水點點對，上輩對下輩 | buk liam sui tiam tiam tui, song pui tui ha pui
做天旱 | con thian hon | drought
天烏地暗（烏天暗地) | thian bu thi am (bu thian am thi)
石壁 | sak piak | cliff
崁下崁頂 | kham ha kham tang | under cliff top cliff
龍崗（龍脈) | liung kong (liung mak) | mountain range
1.von/bon徐兆泉《客家話辭典》寫「渾」；如渾身、渾隻、渾條、…等等。
2.von/bon意思用法成時講gui/kui，寫「歸」，如：歸身、歸碗、歸隻、歸條。福佬話共樣也講gui/kui。
雉花筒 chi fa thung, tan he ngai se se to su kong "fo Fa 火花"
em ti co tet jung li cak "chi雉" mo ?---〉ex. 雉雞chi kai （七彩山雞）, ex. 雉雞番=印第安人chi kai fan= indian nyin
正險, 險險, 意思相當，兩地各有所取！
磧落去 cagˋ 石頭磧 cak to.
O矺 zheˊ（mandarin） zag(hakka)
Cong khiong 裝腔
暢 thiong！ high!
豺 sai.客家話謂「吃」為「食 ( siid )」，南部美濃六堆一帶客家話則多用「saiˊ」表示「吃」。「saiˊ」，或為「噬」之音轉。「噬」，《說文》啗也，喙也；《揚子•方言》噬，食也。「噬」，時制切，音誓，其客語與「saiˊ」乃一音之轉。又北部客家「saiˊ」亦用於有負面意義的「吃」。客家話也有人用"sa" 表示"吃", 或亦為"噬"之音轉.
餳 Sia to tease, to lure
銲/焊 hon (pateri)
得失人 tet sit nyin
汝曝涯間肚phu= 匍，( 囥起來暗中等待，或寫作『目+甫』。）2.「分汝看周」，周，係「走」。
擲 tep (sakku)
tian tian tung tung 癲癲倲倲
Ng moi ng moi ki...
mo khiu nyia lo man ji...
sun, 馴. 順從也 domesticated
磕喫? khap khe
berjanji 諾言 nok/jok nyan
tiap/ta siu cang貼/打手(月+爭) =以財物討好別人
"sit chung" ngai chi to ki oi kong-->自重chi chung(tahu diri), ex. 做人愛自重，正毋會分別人看衰co nyin oi chi chung, cang em boi pun nyin khon soi.
食色性也Sit set sin jat !
The same meaning for ‘ Lia kai o si mo sang chun’ in Sambas as: shang kai chun chiu mo, o kai shi chiu jiu (生雞膥就無,屙雞屎就有)。
1.Cui tang ko he "manager"kon an to kiok ci(anak buah), pi fong ki he manager pabrik jiu kia ban cak kung nyin, lia chiu he onto" ban nyin ci song 萬人之上"
2.Ki he manager, jit thin ki jiu theu ka. Kia kai shong si 上司(atasan) chiu he li cak theu ka.Ku so ji ki he" jit nyin ci ha 一人之下"
嫩 嫩 nun nun (cho cho jim) - muda :)
水 蠐 =sui chi , CHI kho ji thuk liong jung jim ( KAm jim kak CHo jim)
con si = 專 施 sengaja
這也係看「形體」安名个例，因為瓜皮「皺皺chiu chiu」，所以安到「皺瓜chiu kua」。共樣道理，另外有瓜皮生竻个「竻瓜net kua」。
楔衫服 | siap sam fu
人擠擠 | nyin ci ci
攝= nyiap
